4th JUN 2022 - (Ethnic language program-CHO_DAAI) by Radio NUG ~ Newsletter by Radio NUG

📌(ချင်း တိုင်းရင်းသား - Daai ဒိုင်ရ် ဘာသာစကား) ထုတ်လွှင့်မှု အစီအစဥ် ၂၀၂၂ ဇွန်လ ၄ ရက်နေ့ နောက်ဆုံးရပြည်တွင်းသတင်းများ

📌📌၁။ ကန်ပက်လက်မြို့တွင် စစ်ကောင်စီတပ်က ပြည်သူတစ်ဦးကိုအကြောင်းမဲ့ သတ်ဖြတ်

ဇွန်လ (၁)ရက်နေ့က စစ်ကောင်စီတပ်ဖွဲ့မှကန်ပက်လက်မြို့နယ်အတွင်း နေထိုင်သူပြည်သူတစ်ဦးကို အကြောင်းမဲ့ စစ်ဆေး၍ ဥပဒေမဲ့ပစ်သတ်ခဲ့တာကြောင့် မြို့ပေါ်နေထိုင်သည့် ပြည်သူများအနေဖြင့် လက်ရှိတင်းမာလာသော စစ်ရေး အခြေအနေများကို ဂရုမူ၍ သတိဝီရိယဖြင့် သွားလာနေထိုင်ကြဖို့နှင့် မြို့တွင်း၌သွားလာလှုပ်ရှားခြင်း၊ ခရီးသွားခြင်း များကို မပြုလုပ်ကြဖို့ ကန်ပက်လက်မြို့နယ် ပြည်သူ့အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့က ဇွန်လ(၂)ရက်နေ့က အရေးပေါ် သတိပေး တားမြစ်ချက် ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။

"မြို့ထဲကို ပစ္စည်းဝယ်ဖို့ အမျိုးသမီးတစ်ယောက်နဲ့သွားတာပါ၊ လမ်းမှာ စခတွေနဲ့တိုးတော့ ဖုန်းစစ်ပြီး ဖမ်းခေါ်သွားကြ တယ်။ အဖမ်းခံပြီးနောက်တစ်နေ့ သတင်းမေးတော့ အသတ်ခံရပြီ၊ အလောင်းပြန်တောင်းတာကို ပြန်မရဘူး" လို့ ဆွေးမျိုး တော်စပ်သူက ပြောပါတယ်။

ဖမ်းဆီးသတ်ဖြတ်ခံရတဲ့ အမျိုးသားဟာ မင်းတပ်မြို့နယ် ဇာတိဖြစ်ပြီး ကန်ပက်လက်မြို့နယ်မှာနေထိုင်သူ အသက် ၂၉ နှစ်သာရှိသေးတဲ့ အိမ်ထောင်သည်တစ်ယောက်ဖြစ်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ သူဟာ ကန်ပက်လက်မြို့နယ်အတွင်းမှာပဲ ဥယျာဥ်ခြံမြေနဲ့ အသက်မွေးဝမ်းကျောင်း ပြုနေတာဖြစ်ပြီး လက်ရှိ အမျိုးသမီးနဲ့ သား( ၂) ဦး ကျန်ခဲ့တယ်လို့ သိရပါတယ်။

ဒီဖြစ်စဥ်နဲ့ ပတ်သက်ပြီး CDF ကန်ပက်လက် တာဝန်ရှိသူကို ဖုန်းနဲ့ ဆက်သွယ်ပေမယ့် ဖုန်းလိုင်းပြတ်တောက်မှုကြောင့် ဆက်သွယ်၍ မရခဲ့ပါ။

📌📌၂။ ICNCC က ချင်း ပဋိညာဥ်မူကြမ်း (Single Text Draft) ထွက်ရှိလာရေးကြိုးပမ်းနေ၊ အားလုံး၏ သဘောတူညီမှုများကို စုစည်း၍ အတည်ပြုပြဌာန်းနိုင်ရေး ဆောင်ရွက်သွားမည် ဟုဆို

ကြားကာလ ချင်းအမျိုးသားအတိုင်ပင်ခံကောင်စီ တစ်ခုတည်းသော ချင်း ပဋိညာဥ်မူကြမ်း (Single Text Draft) ထွက်ရှိ လာရန် ကြိုးပမ်းလျက်ရှိပြီး ထွက်ရှိလာသောအခါ ချင်းတော်လှန်ရေးအင်အားစုများနှင့် တူညီမှုများကိုစုစည်း၍ အတည် ပြုပြဌာန်းနိုင်ရေး ဆောင်ရွက်သွားမည်ဖြစ်ကြောင်း သတင်းထုတ်ပြန်ချက်(၄/၂၀၂၂) ဖြင့် ထုတ်ပြန်လိုက် သည်။

အဆိုပါ ထုတ်ပြန်ချက်တွင်တွင် ကြားကာလ ချင်းအမျိုးသားအတိုင်ပင်ခံကောင်စီသည် ကြားကာလ ချင်းပြည်အစိုးရ ဖွဲ့စည်းပေါ်ပေါက်နိုင်ရေးအပါအဝင် ကြားကာလ အုပ်ချုပ်ရေး၊ ဥပဒေပြုရေးနှင့် တရားစီရင်ရေးလုပ်ငန်းများ ဆောင်ရွက်နိုင်ရန် ဖက်ဒရယ်ဒီမိုကရေစီစနစ်ကို အခြေခံထားသည့် ချင်းပဋိညာဥ်ရရှိနိုင်ရေးအတွက် ချင်းပဋိညာဥ် မူကြမ်းရေးဆွဲ ရေးကော်မတီကို ဖွဲ့စည်းကာ လုပ်ငန်းများဆောင်ရွက်ခဲ့ကြောင်း သိရသည်။

ထို့အပြင် ချင်းပဋိညာဥ်မူကြမ်းရေးဆွဲရေးကော်မတီသို့ ပေးပို့တင်ပြလာသည့် မူကြမ်းများကို စိစစ်သုံးသပ်ကာ တစ်ခု တည်းသောမူကြမ်း (Single Text Draft) အဖြစ် စုစည်းရရှိနိုင်ရေးအတွက် ၂၄/၅/၂၀၂၂ ရက်နေ့ ကျင်းပပြုလုပ်သည့် ကောင်စီ၏ ပုံမှန်အစည်းအဝေး (၅/၂၀၂၂) တွင် ချင်းပဋိညာဥ်မူကြမ်းများ စုစည်းရေး လုပ်ငန်းကော်မတီကို အစုအဖွဲ့ အသီး သီးမှ ကိုယ်စားပြုကောင်စီဝင် နှစ်ဦးစီ (စုစုပေါင်း ရှစ်ဦး) ဖြင့် ဖွဲ့စည်း တာဝန်ပေးအပ်ထားပြီးဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

ထို့နောက် လုပ်ငန်းကော်မတီမှ စိစစ်စုစည်းထားသည့် တစ်ခုတည်းသောမူကြမ်း (Single Text Draft) ရရှိလာသောအခါ၊ ကောင်စီသည် ဆွေးနွေးညှိနှိုင်းသင့် ညှိနှိုင်းထိုက်သည့် ချင်းတော်လှန်ရေးအင်အားစုများနှင့် ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ဆွေးနွေးညှိနှိုင်းကာ အားလုံး၏ သဘောထားတူညီမှုများကို စုစည်း၍ အတည်ပြုပြဌာန်းနိုင်ရေး ဆောင်ရွက်သွားမည် ဖြစ်ကြောင်း အဆိုပါ သတင်းထုတ်ပြန်ချက်တွင် ပါရှိသည်။

📌📌၃။ တစ်နိုင်ငံလုံးတွင် ကျောင်းအပ်နှံမှုအနည်းဆုံး ချင်းပြည်နယ် ဖြစ်ပြီး အများဆုံး ဧရာဝတီတိုင်းဖြစ် ကြောင်း စစ်ကောင်စီထုတ်ပြန်

စစ်ကောင်စီ ဖွင့်လှစ်သည့် ၂၀၂၂-၂၀၂၃ ပညာသင်နှစ် အတွက် တစ်နိုင်ငံလုံး အတိုင်းအတာဖြင့် ကျောင်းအပ်လက်ခံခြင်းကို အခြေခံပညာကျောင်းများတွင် မေလ ၂၆ ရက်နေ့တွင် စတင်ခဲ့ကြောင်း သိရသည်။ တစ်နိုင်ငံလုံး အတိုင်းအတာဖြင့် ကျောင်းအပ်နှံမှုအနည်းဆုံး ဒေသမှာ လက်ရှိတွင် စစ် ကောင်စီနှင့် ဒေသခံ ကာကွယ် ရေး တပ်ဖွဲ့များကြား တိုက်ပွဲပြင်းထန် နေ သော ချင်းပြည်နယ်ဖြစ် ပြီး ကျောင်းအပ်နှံသူ အ ရေအတွက် နှစ် သောင်း ဝန်းကျင်သာ ရှိ ကြောင်း သိရသည်။

ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီးတွင် ကျောင်းသူ ကျောင်းသားဦး ရေ ၉၁၇၇၂၁ ဦးက ကျောင်းအပ်နှံခဲ့ကြပြီး တစ်နိုင်ငံလုံးတွင် ကျောင်းအပ်နှံမှုအများဆုံးတိုင်း ဖြစ် ကြောင်း ယ နေ့ ဇွန်လ ၁ရက်နေ့တွင် ပြုလုပ်သည့် စစ် ကောင်စီ သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲ သတင်းထုတ်ပြန်ချက်အရ သိရသည်။

ရန်ကုန်တိုင်းတွင် ကျောင်းအပ်နှံသူ ၇ သိန်းနီးပါးရှိပြီး ဒုတိယကျောင်းအပ်နှံမှု အများဆုံးဖြစ်သည်။ စစ် ကောင်စီ သတင်းထုတ်ပြန် ရေး အဖွဲ့၏ အဆိုအရ တစ်နိုင်ငံလုံးတွင် ကျောင်းအပ်နှံသူ ဦး ရေ ၅.၂ သန်း ရှိ ကြောင်းသိရသည်။ စစ်ပြိုင်အစိုးရ အဖြစ်ရပ်တည် နေသည့် အမျိုးသားညီညွတ် ရေး အစိုးရ NUG အ နေဖြင့်လည်း ၂၀၂၂-၂၀၂၃ ပညာသင်နှစ် အတွက် ပညာ ရေး အစီအစဉ်များ ရေးဆွဲ လုပ် ဆောင်လျက်ရှိသည်။ ဒေသခံ ကာကွယ် ရေးတပ်ဖွဲ့များ အား ကောင်းသည့် ဒေသများတွင် ပြည်သူ့အုပ်ချုပ်ရေးနှင့် ပညာ ရေး ဘုတ်အဖွဲ့များ အ နေဖြင့်လည်း ကိုယ်ထူကိုယ်ထ ပညာ ရေး အစီအစဉ် များ ဆောင်ရွက်လျက်ရှိ ကြောင်း သိရသည်။

📌📌၄။ မြန်မာစစ်ကောင်စီကျူးလွန်မှု တူရကီအာဏာပိုင်များ စတင်စုံစမ်း

မြန်မာနိုင်ငံမှာ စစ်အာဏာသိမ်းပြီးချိန်ကစလို့ စစ်တပ်ရဲ့ ရက်စက်တဲ့လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်တယ်လို့ ဗြိတိန်အခြေစိုက် Myanmar Accountability Project, MAP လူ့အခွင့်အရေးအဖွဲ့က မြန်မာစစ်တပ်ကို တူရကီမှာ တရားစွဲဖို့ပြင်နေတဲ့အမှု အတွက် တူရကီအာဏာပိုင်တွေက ကနဦး စုံစမ်းစစ်ဆေးမှုတွေကို စတင်ပြုလုပ်နေတယ်လို့ MAPက ထုတ်ပြန်ပါတယ်။ မြန်မာစစ်တပ်ရဲ့ ရာထူးအမြင့်ဆုံး ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်ကနေ အနိမ့်ဆုံးရာထူးအထိ တာဝန်ခံမှုရှိအောင် ကမ္ဘာ က စောင့်ကြည့်နေတယ်ဆိုတာ ပြသလိုက်တာလို့ MAP ပရောဂျက်ရဲ့ ညွန်ကြားရေးမှူး Chris Gunness ကပြောပါတယ်။

ရာဇဝတ်ပြစ်မှုတွေကို ကမ္ဘာ့ဘယ်နေရာမှာမဆို စီရင်ပိုင်ခွင့်ရှိတယ်ဆိုတဲ့ ဥပဒေအခြေခံပေါ်မှာ မြန်မာစစ်ဗိုလ်ချုပ်တွေရဲ့ ကျူးလွန်မှုတွေကို အရေးယူနိုင်ဖို့ MAP က Istanbul မြို့တော်က အစိုးရရှေ့နေရုံးကို မတ်လ ၂၉ ရက်က အမှုတင်ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံတဝန်း စစ်တပ်ရဲ့ ရက်စက်တဲ့ လုပ်ရပ်တွေဟာ ကပ်ရောဂါပျံ့နှံ့သလို ဖြစ်နေတယ်လို့ Chris Gunness က ဇွန်လ ၁ ရက်နေ့က ထုတ်ပြန်ချက်မှာ ပြောထားပါတယ်။

စစ်တပ်ဟာ အရေးယူခံရခြင်းမရှိဘဲ သတ်ဖြတ်မှုတွေလုပ်နေသလို၊ နေအိမ် ရာပေါင်းများစွာကို တမင်မီးရှို့ ဖျက်စီးနေတာ ကြောင့် ဒီလုပ်ရပ်တွေအတွက် တာဝန်ခံမှုရှိမှ ဖြစ်မယ်လို့ သူကပြောပါတယ်။ မြန်မာစစ်တပ်ကနေ ထွက်ပြေးလာသူတွေ ပုံမှန်လိုရှိနေတာကြောင့် စစ်တပ်နဲ့ပါတ်သက်တဲ့ အထောက်အထားတနေ့တခြား ပိုခိုင်မာလာတယ်လို့ သူကပြောပါ တယ်။

မြန်မာနိုင်ငံမှာ စစ်အာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်း စစ်တပ်ရဲ့ကျူးလွန်မှုတွေကို နိုင်ငံအာဏာပိုင်တခုက ပထမဆုံး စုံစမ်းစစ်နေတဲ့အမှုဖြစ်တယ်လို့လည်း MAP ကြေညာချက်မှာ ဖော်ပြပါတယ်။ တူရကီအစိုးရဖက်ကတော့ ဒါနဲ့ပတ်သက်လို့ တစုံတရာ ထုတ်ပြန်ကြေညာတာမျိုး မတွေ့ရသေးပါဘူး။ ၂၀၁၇ ခုနှစ်က ရိုဟင်ဂျာတွေအပေါ် ကျူးလွန်ခဲ့တယ်ဆိုတဲ့ အမှုအတွက် Gambia နိုင်ငံက မြန်မာအစိုးရအပေါ် ICJ နိုင်ငံတကာတရားရုံးမှာ ၂၀၁၉ ခုနှစ်က တရားစွဲထားတဲ့ အမှုကိုလည်း စစ်ဆေးနေဆဲဖြစ်ပါတယ်။

အလားတူ ဗြိတိန်အခြေစိုက် BROUK ရိုဟင်ဂျာအဖွဲ့ကလည်း ရိုဟင်ဂျာတွေအပေါ် စစ်ရာဇဝတ်မှု ကျူးလွန်ခဲ့တယ်ဆိုပြီး စစ်တပ်အပေါ် တရားစွဲထားတဲ့ အမှုကိုလည်း အာဂျင်တီးနားနိုင်ငံ တရားရုံးမှာ စစ်ဆေးကြားနာခွင့်ရှိတယ်လို့ အယူခံ တရားရုံးက ဆုံးဖြတ်ချက်ချထားပါတယ်။