14th OCT 2023 - (Ethnic language program-CHO_DAAI) by Radio NUG ~ Newsletter by Radio NUG

📌 (ချင်း တိုင်းရင်းသား - Daai ဒိုင်ရ် ဘာသာစကား) ထုတ်လွှင့်မှု အစီအစဥ် ၂၀၂၃ အောက်တိုဘာလ ( ၁၄ ) ရက်နေ့ နောက်ဆုံးရပြည်တွင်းသတင်းများ

📌📌 ၁။ အာဏာသိမ်း ၂ နှစ်ခွဲကျော်အတွင်း ချင်းလူမျိုး ၅၂၀ ကျော် အသက်ဆုံးရှုံးခဲ့

အာဏာသိမ်း ၂ နှစ်ခွဲကျော်အတွင်း ချင်းတိုင်းရင်းသား ၅၂၈ ဦးသေဆုံးခဲ့တယ်လို့ ချင်းရေးရာအဖွဲ့ချုပ် (ICA) က ထုတ်ပြန် ပါတယ်။၂၀၂၃ ခုနှစ် အောက်တိုဘာလ ၁၀ ရက်နေ့ထုတ်ပြန်တဲ့ အစီရင်ခံစာမှာ အခုလို ဖော်ပြတာပါ။

အသက်ဆုံးရှုံးရသူတွေထဲမှာ အရပ်သားပြည်သူ ၂၁၇ ဦးနဲ့ စစ်ကောင်စီကို လက်နက်ကိုင် ခုခံတော်လှန်တဲ့ ချင်းကာကွယ် ရေးတပ်ဖွဲ့ဝင် ၃၁၁ ဦးတို့ပါဝင်တယ်လို့ (ICA) ပြောပါတယ်။

စစ်ကောင်စီက လက်နက်ကြီးပစ်ခတ်တာ၊ လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုကြောင့် အရပ်သားသေဆုံးမှုမှာ အသက် ၁၈ နှစ်အောက် ကလေးငယ်သူငယ် ၂၄ ဦးပါဝင်ပြီး၊ ၂၀၂၃ ဇူလိုင်မှာဖြစ်ပွားခဲ့တဲ့ မင်းတပ်မြို့ ခရစ်ယာန်ဓမ္မဆရာနဲ့ သင်း ထောက်တွေ စွပ်စွဲဖမ်းဆီးသ၊တ်၊ဖြတ်ခံရမှုလည်း ပါဝင်ပါတယ်။

စစ်ကောင်စီကို တော်လှန်ရင်း ကျဆုံးတဲ့ ချင်းတော်လှန်ရေးတပ်ဖွဲ့၀င် ၃၁၁ ဦးထဲမှာတော့ အမျိုးသမီး ၁၅ ဦးနဲ့ အမျိုးသား ၂၉၆ ဦးဖြစ်တယ်လို့ (ICA) ရဲ့ ၂၀၂၃ အောက်တိုဘာ ၁၀ ရက် အစီရင်ခံစာက ဆိုပါတယ်။

၂ နှစ်ခွဲကျော်အတွင်း ချင်းပြည်တခုလုံးမှာ လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုပေါင်း ၆၃ ကြိမ်ထက်မနည်းခံရပြီး ပြည်သူပိုင်နေအိမ်နဲ့ ဘာသာသာရေးအဆောက်အအုံ ၂၂၀၀ ကျော် မီးရှို့ဖျက်ဆီးခံထားရပါတယ်။

အာဏာသိမ်းနောက်ပိုင်း ၂ ဖက်တိုက်ပွဲကြောင့် နေရပ်စွန့်ခွာထွက်ပြေးနေရတဲ့ ချင်းတိုင်းရင်းသား စုစုပေါင်း ၆၀၀၀၀ (ခြောက်သောင်း) ကျော်ရှိနေတယ်လို့လည်း (ICA) က ထုတ်ပြန်ပါတယ်။

========================

📌📌 ၂။ မတူပီတွင် တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားပြီး စစ်ကောင်စီတပ်ဖွဲ့ဝင် ၂ ဦးသေဆုံး

ချင်းပြည်နယ်၊ မတူပီ-ဟားခါးလမ်းရှိ ခရိုင်ရုံးနှင့် ငလိုင်ကျေးရွာအကြားတွင် ချင်းကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့(မတူပီ)နှင့် စစ်ကောင်စီတပ်တို့အကြား အောက်တိုဘာ ၆ရက်နေ့၊ နေ့လည် ၁၂ နာရီအချိန်ခန့်တွင် တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားခဲ့ကြောင်းသိရသည်။

အဆိုပါတိုက်ပွဲတွင် စစ်ကောင်စီတပ်ဖွဲ့ဝင်နှစ်ဦးသေဆုံးပြီး ချင်းကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့(မတူပီ)ဘက်က ထိခိုက်ဒဏ်ရာ ရရှိမှုမရှိကြောင်းထုတ်ပြန်ချက်အရ သိရသည်။

မတူပီမြို့၊ ခလရ ၁၄၀ တပ်ရင်းကနေ ခရိုင်ရုံးကို တပ်ချထားတဲ့ အဖွဲ့က ဟားခါးလမ်းဘက်ကို စစ်ကြောင်း ထိုးလာ တယ်ပေါ့။ ကျွန်တော်တို့က ခရိုင်ရုံးနဲ့ ငလိုင်ကျေးရွာအကြားမှာ ဖြတ်ပြီးတော့ တိုက်တာ။

နာရီဝက်တော့ တိုက်ပွဲဖြစ် ပွားပြီးတော့ သူတို့က တပ်ဆုတ်သွားတယ်လို့ ချင်းကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့(မတူပီ)၊ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ ဆလိုင်းနိုင်ဂျွန်ကိမ်းက ပြောကြားသည်။ ထို့အပြင် စစ်ကောင်စီတပ်အင်းအား ၈၀ ခန့်ဖြင့် ခရိုင်ရုံးမှလက်နက်ကြီးများ ဆက်တိုက်ပစ်ခတ်နေ ကြောင်းသိရပြီး တိုက်ပွဲအချိန်မရွေးပြန်လည်ဖြစ်ပွားနိုင်သည့်အတွက် ဟားခါး-မတူပီလမ်းကို အသုံးမပြုကြရန် အသိပေး ထုတ်ပြန် ထားသည်။

========================

📌📌 ၃။ လိုင်ဇာမြို့အနီး မုန်လိုင်ခက် ဒုက္ခသည်စခန်းတိုက်ခိုက်ခံရမှု စစ်ကောင်စီကို ကန် ရှုတ်ချ

ကချင်လွတ်လပ်ရေးအဖွဲ့ KIO ဌာချုပ်ရှိရာ၊ လိုင်ဇာမြို့အနီး မုန်လိုင်ခက် ဒုက္ခသည်စခန်းမှာ ကလေးတွေ အပါအဝင် လူ ၃၀ နီးပါး သေဆုံးခဲ့တဲ့ တိုက်ခိုက်မှုအပေါ် အမေရိကန်က စစ်ကောင်စီကို ပြစ်တင်ရှုတ်ချလိုက်ပါတယ်။

ဒုက္ခသည်စခန်းကို စစ်တပ်ရဲ့ တိုက်ခိုက်မှုအတွက် အလွန်အမင်း စိုးရိမ်ကြောင်းနဲ့ ၂၀၂၁ ခုနှစ် စစ်အာဏာသိမ်းပြီး နောက်ပိုင်း စစ်အာဏာပိုင်တွေရဲ့ တိုက်ခိုက်မှုတွေကြောင့် ထောင်နဲ့ချီပြီး အသက်ဆုံးရှုံးခဲ့ရသလို၊ ဒေသတွင်းမှာ အဆိုးဆုံး လူသားချင်းစာနာမှုဆိုင်ရာ အကြပ်အတည်း ကြုံနေရတဲ့အပေါ် အပြင်းအထန် ရှုတ်ချကြောင်း နိုင်ငံခြားရေးဌာနက သတင်းထုတ်ပြန်ခဲ့တာပါ။

ဒုက္ခသည်စခန်းမှာ တနင်္လာနေ့ညကဖြစ်သွားတဲ့ တိုက်ခိုက်မှုကြောင့် ကလေး ၁၁ ယောက် အပါအဝင် သေဆုံးသူ ၂၉ ဦးနဲ့ ထိခိုက်ဒဏ်ရာရရှိသူ ၅၇ ဦးရှိကြောင်း KIO က ဗွီအိုအေကို အတည်ပြုထားပါတယ်။ တိုက်ခိုက်မှုဟာ စစ်တပ် လက်ချက်ဖြစ် ကြောင်းလည်း KIO က စွပ်စွဲထားပေမဲ့ စစ်ကောင်စီကတော့ ငြင်းဆန်ထားပြီး၊ ယမ်းသိုလှောင်ထားတဲ့ နေရာမှာ မတော်တဆ ပေါက်ကွဲမှု ဖြစ်ခဲ့တာလို့ ကြေညာချက် ထုတ်ပြန် တုံ့ပြန်ထားပါတယ်။

လူအများအပြား သေဆုံးခဲ့တဲ့ ဖြစ်ရပ်အတွက် ကုလသမဂ္ဂဆိုင်ရာ အမေရိကန် သံအမတ်ကြီး Linda Thomas-Greenfield ကလည်း မြန်မာစစ်တပ်အပေါ် ရှုတ်ချကြောင်း အောက်တိုဘာ ၁၀ ရက်နေ့ကပဲ ကြေညာချက် ထုတ်ပြန်ခဲ့ပြီး၊ လုံခြုံရေးကောင်စီက အရေးယူ ကိုင်တွယ်ဖို့လည်း တိုက်တွန်းခဲ့တာပါ။

စစ်ကောင်စီ အနေနဲ့ ပုံစံမျိုးစုံနဲ့ အကြမ်းဖက် လုပ်ရပ်တွေ အားလုံးကိုရပ်ဖို့၊ မတရား ဖမ်းဆီးထားသူတွေကို ပြန်လွှတ်ပေးဖို့၊ လူသားချင်း စာနာမှု အကူအညီတွေကို အကန့်အသတ်မရှိ ခွင့်ပြုဖို့၊ မြန်မာပြည်သူတွေရဲ့ ဒီမိုကရေစီလိုလားတဲ့ ဆန္ဒတွေကို လေးစားဖို့လည်း ထပ်မံတိုက် တွန်းထားပါတယ်။ အရပ်သားတွေကို အကာအကွယ်ပေးဖို့ အပါအဝင် နိုင်ငံတကာ လူသားချင်းစာနာမှုဆိုင်ရာ ဥပဒေတွေကို မြန်မာစစ်အာဏာပိုင်တွေ လိုက်နာဖို့လည်း တောင်းဆိုခဲ့တာပါ။

ဒုက္ခသည်စခန်း တိုက်ခိုက်ခံရမှုအတွက် ကုလသမဂ္ဂနဲ့ အမေရိကန် အပါအဝင် နိုင်ငံတကာ အသိုင်းအဝိုင်းသာမက အိမ်နီးချင်း တရုတ်နိုင်ငံကလည်း စိုးရိမ်တဲ့ သဘောထားတွေကို ပြောဆိုထားကြပါတယ်။

========================

📌📌 ၄။ ပါလက်စတိုင်း အစ္စလာမ္မစ် လက်နက်ကိုင် တပ်ဖွဲ့ ‘Hamas’ က အစ္စရေးကို အလစ်တိုက်၊ ဒုံးကျည်ပေါင်း ထောင်ချီ ပစ်ခတ်၊ ဆယ်စုနှစ်အတွင်း အကြီးမားဆုံး တိုက်ခိုက်မှုဖြစ်

ပါလက်စတိုင်း အစ္စလာမ္မစ် စစ်သွေးကြွ ဟားမတ်စ်အဖွဲ့ဟာ ဂါဇာကမ်းမြှောင် ဒေသကနေ ဒုံးကျည်တွေနဲ့ အစ္စရေးနိုင်ငံ မြို့အများအပြားသို့ အောက်တိုဘာလ ၇ရက်နေ့ကအစောပိုင်းက စတင်ပစ်ခတ်တိုက်နေတယ်လို့ သိရပါတယ်။

သေနတ်သမားတွေ အများအပြား ပါဝင်ပြီး အစ္စရေးကို ရုတ်တရက်အလစ်တိုက်ခိုက်ခဲ့တာဖြစ်တယ်လို့ နိုင်ငံတကာ သတင်းဌာနတွေမှာ ရေးသားဖော်ပြနေကြပါတယ်။

ဒီတိုက်ခိုက်မှုဟာ နှစ်ပေါင်းများစွာအတွင်း အီရန် ကျောထောက်နောက်ခံပြုထားတဲ့ ပါလက်စတိုင်း အစ္စလာမ္မစ် စစ်သွေးကြွ ဟားမတ်စ်အဖွဲ့ရဲ့ အစ္စရေးနိုင်ငံအပေါ် အကြီးမားဆုံး တိုက်ခိုက်မှုတခုဖြစ်တယ်လို့ ရိုက်တာသတင်းဌာနမှာ ရေးသား ဖော်ပြထားပါတယ်။ တိုက်ခိုက်မှုဟာ ‌အောက်တိုဘာလ ၇ ရက်နေ့မှာ စတင်ခဲ့တာပါ။

ဂျေရုဆလင်မြို့အပါအဝင် အစ္စရေးတောင်ပိုင်းနှင့် အလယ်ပိုင်းတစ်ခွင်မှာ သတိပေးချက်ဥဩသံများ ဆူညံစွာထွက်ပေါ် လျက်ရှိနေပါတယ်။

အစ္စရေး ဝန်ကြီးချုပ် ဘင်ဂျမင်နေတန်ရာဟုကလည်း တိုင်းပြည်ရဲ့ အရေးပေါ် လုံခြုံရေး အစည်းအဝေး ဖိတ်ခေါ် ပြုလုပ်နေပြီး တစ်တိုင်းပြည်လုံးကို စစ်ရေး သတိပေးကြေညာချက် ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။

အလားတူပဲ အစ္စရေးနိုင်ငံဟာ စစ်ပွဲရင်ဆိုင်နေရကြောင်း ဗီဒီယိုမိန့်ခွန်းမှာ ပြောကြားခဲ့ပြီး ဟားမတ်စ်အဖွဲ့ရဲ့ ယခုလို တိုက်ခိုက်မှုဟာ ကိုယ့်သေတွင်း ကိုယ်တူးပြီး မဟာအမှား ကျူးလွန်လိုက်တာလို့ ဆိုပါတယ်။