7th AUG 2023 - (Ethnic language program-Matupi) by The Matupi Times ~ Newsletter by Radio NUG

📌 (ချင်း တိုင်းရင်းသား - Matupi ) ထုတ်လွှင့်မှု အစီအစဥ် ၂၀၂၃ သြဂုတ်လ ( ၇ ) ရက်နေ့ ရပြည်တွင်းသတင်းများ

📌📌 1. မင်းတပ်မြို့တွင် ကင်းလှည့်လာသည့် စစ်သား၊ရဲသားများကို CDF-Mindat မှထပ်မံသွားရောက်တိုက်ခိုက် စကစ(၇)ဦးသေဆုံး

ဇူလိုင်(၃၀) ရက်၊ ၂၀၂၃ ။

မင်းတပ်မြို့၊ အရှေ့ပြင်ရပ်ကွက် ၊သစ်တောဝိုင်းအနီးတွင် ယနေ့ညနေ ၃:၄၀အချိန်၌ကင်းလှည့်လာသည့် စစ်သား၊ရဲသားများပါ ကားတစ်စီး အား CDF-Mindat မှထပ်မံသွားရောက်တိုက်ခိုက်ခဲ့ပြီး ထိုတိုက်ပွဲအတွင်းတွင် စကစ ဖက်မှ ၇ ဉီးသေဆုံးခဲ့ကြောင်းသိရသည်။

စကစများမောင်းနှင်လာသည့် ကား၊ အသုံးပြုသောလက်နက်များကိုအခြေအနေအရ သိမ်းဆည်းနိုင်ခြင်းမရှိခဲ့သော်လည်း ဒဏ်ရာရလူနာများ နှင့်အလောင်းများအား ကားဖြင့်ပြန်လည်သယ်သွားကြကြောင်း Chin DefenceForce – Mindat(သတင်းပြန်ကြားရေးနှင့်မှတ်တမ်းဌာန) ထုတ်ပြန်သည်။

ယခုရက်ပိုင်းတိုက်ပွဲတွင် စကစတပ်ဖွဲ့ဘက်အထိနာနေသောကြောင့် ကျေးရွာဘက်များကို လက်နက်ကြီးများရမ်းသမ်းပစ်ခတ်မှုများဖြစ်ပေါ်လာနိုင်သည်။

========================

📌📌 2. အိန္ဒိယနိုင်ငံတွင် ယာယီခိုလှုံနေရသူ မြန်မာဒုက္ခသည်များအား အိန္ဒိယအစိုးရကအတင်းအဓမ္မ Biometric (ဇီ၀မှတ်တမ်း)များ ကောက်ယူခြင်းနှင့်စပ်လျဉ်းပြီး India For Myanmar ၏ထုတ်ပြန်ချက်

ဇူလိုင် (၃၀) ရက်၊ ၂၀၂၃ ခုနှစ်

ဒုက္ခသည်မြန်မာပြည်သူများအား အတင်းအဓမ္မ ဇီ၀မှတ်တမ်း ကောက်ယူခြင်းသည် ပုဂ္ဂလိက လွတ်လပ်ခွင့် (Right to Privacy) အားချိုးဖောက်ခြင်းဖြစ်သည်။

ဇီ၀မှတ်တမ်း စုဆောင်းခြင်းနှင့် သိမ်းဆည်းခြင်းသည် လူတစ်ဦးချင်းစီ၏ ကိုယ်ရေးကိုယ်တာဘဝများသို့ ၀င်ရောက်ခြယ်လှယ်ခြင်း ဖြစ်သည်။ ဒုက္ခသည်များ၏ အကာအကွယ်မဲ့သည့် အခြေအနေများအား အမြတ်ထုတ်ကာ လူသားဖြစ်တည်မှုကို လျစ်လျုရူ အနိုင်ကျင့်သည့်လုပ်ရပ်ဖြစ်သည်။

မည်သို့သော အချက်အလက်မဆို ကောက်ယူပါက informed consent (ကြိုတင်အသိပေးထားသော သဘောတူညီမှု) နှင့် voluntary (မိမိဆန္ဒအလျောက်) ဒုက္ခသည်များက အချက်အလက်ပေးသည့် ဖြစ်စဥ်ဖြစ်ရမည်ဖြစ်သည်။

========================

📌📌 3. တွန်းဇံတိုက်ပွဲတွင်CDF-Hualngoramမှရဲဘော်တစ်ဦးကျဆုံး။ (Matupi version below)

ဩဂုတ် ၂ ၊ ၂၀၂၃။

ယမန်နေ့ ဩဂုတ်လ ၁၊၂၀၂၃ ရက်နေ့တွင် ချင်းပြည်နယ် တွန်းဇံမြို့ထဲတွင်တပ်စွဲနေတဲ့စစ်ကောင်စီတပ်ဖွဲ့၀င်တစ်စုအား CDF-Hualngoram မှ၀င်ရောက်ပစ်ခတ်ခဲ့ရာ CDF တပ်ဖွဲ့ဝင် Salai Lalramchuna သည်တိုက်ပွဲတွင်ကျဆုံးသွားကြောင်း သိရသည်။ တပ်စွဲထားသည့် စကစတပ်ဖွဲ့အား CNA, CDF-Hualngoram, CDF-KKG, CDF-Tonzang နှင့် PDA ပူပေါင်းတပ်တို့က ၀င်ရောက်တိုက်ခိုက်ခဲ့ပြီးစကစတပ်ဖွဲ့၀င်များလည်း ထိခိုက်ဒဏ်ရာရရှိသူများရှိပြီး အတိကျထုတ်ပြန်နိုင်ခြင်းမရှိသေးကြောင်းဒေသခံသတင်းများထံမှသိရသည်။

========================

📌📌 4. ဟားခါးမြို့၊မြို့သစ်ရပ်ကွက် ဘက်တွင် နေအိမ်(၉)လုံးထက်မနည်း ချိတ်ပိတ်ခံရ(Matupi version below)

The Matupi Times August 2,2023

ချင်းပြည်နယ် ဟားခါးမြို့၊ မြို့သစ်ရပ်ကွက်ဘက်တွင် စစ်ကောင်စီအစိုးရကတော်လှန်ရေးအဖွဲ့များနှင့် ပူးပေါင်းသည်ဟူသော စွပ်စွဲချက်ဖြင့် ဇူလိုင်လ ၂၀၂၃ အတွင်းတွင် နေအိမ် ၉ လုံးထက်မနည်းကို ချိတ်ပိတ်ကာ ပိတ်ဆို့ခဲ့ကြောင်း Chin Human Rights Organization(CHRO) မှသတင်းထုတ်ပြန်သည်။

========================

📌📌 5. ကန်ပက်လက်မြို့နယ်က စစ်ရှောင်များ ရာသီတုပ်ကွေးကူးစက်ခံရ၊ ဆေးဝါးလိုအပ်နေ(matupi version below)

ဩဂုတ် ၃, ၂၀၂၃

ချင်းပြည်နယ်၊ ကန်ပက်လက်မြို့နယ်တွင် ရာသီတုပ်ကွေးကူး စက်ရောဂါဖြစ်ပွားနေပြီး ပြည်သူများ ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုအကူအညီ လိုအပ်နေသည်ဟု ကန်ပက်လက်မြို့နယ် ကြားကာလပြည်သူ့ကျန်းမာရေး တာဝန်ခံက ပြောသည်။

“တုပ်ကွေးက တော်တော်ဖြစ်နေကြတာ စစ်ဘေးရှောင်ဘဲမဟုတ်ဘူး ရွာထဲမှာလည်း မနေ့က သွားကြည့်တာ လာပြတဲ့သူတိုင်းဆို တုပ်ကွေး ပုံစံဖျားနေကြတာ အယောက်တစ်ရာမှာ ကိုးဆယ့်ခုနှစ်‌‌ယောက်လောက်က ဖျားတာပေါ့။” ဟု ပြည်သူ့ကျန်းမာရေးတာဝန်ခံက ပြောသည်။

ကန်ပက်လက်မြို့နယ်တွင် လမ်းပန်းဆက်သွယ်ရေးအခက်အခဲကြောင့် ဆေးဝါးများရှားပါးသည့်အပြင် တရားဝင်သယ်ယူခွင့်မရသောကြောင့် ပြည်သူများ အရေးပေါ်ကျန်းမာရေး ကုသရန်ခက်ခဲနေကြောင်း ကန်ပက်လက်မြို့ နယ် စစ်ရှောင်တာဝန်ခံတစ်ဦးက ပြောသည်။

“လောလောဆယ် ခလေးမလေးတယောက်က နေမကောင်းဖြစ်ပြီး သွေးအန်တာ စစ်ကြောင်းက လည်းရှိနေတော့ ၄ ရက်လောက် အဲ့အတိုင်းစောင့်နေရတာ နောက်ပိုင်း မကွေးဆေးရုံပို့တာ နား၊ နှာခေါင်း၊ ပါးစပ်တွေမှာ သွေးတွေအန်ပြီးတော့ ဆုံးသွားတယ်၊ ရာသီတုပ်ကွေးလား တခြားဟာလား မသိနိုင်ဘူး" ဟု သူကပြောသည်။

ကန်ပက်လက်မြို့နယ်တွင် ယခုနှစ်အတွင်း ဝမ်းပျက်ဝမ်းလျှော၊ ရာသီတုပ်ကွေးရောဂါ အဖြစ်များသည့်အပြင် ဆေးဝါး ပြတ်လပ်မှုခြင်း၊ ဆေးရုံ၊ ဆေးခန်းများမရှိခြင်းတို့ကြောင့် ဒေသခံ (၂၀) ဦးထက် မနည်း သေဆုံးခဲ့ကြရ သည်ဟု ကန်ပက်လက်မြို့နယ် ဒေသခံများထံမှ သိရသည်။

လက်ရှိတွင် ကန်ပက်လက်မြို့နယ်တွင် စစ်ကောင်စီနှင့် ချင်းကာကွယ်ရေးပူးပေါင်းတပ်တို့ တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားနေပြီး စစ်ကြောင်းထိုးရာ လမ်းတလျှောက်တွင် နေထိုင်ကြသော ပြည်သူထောင်ချီတို့သည် ဆောမြို့၊ တောထဲ၊ တာင်ယာနှင့်အခြား ကျေးရွာအသီးသီးတို့တွင် စစ်ဘေးရှောင်နေကြရဆဲဖြစ်ကြောင်း ခိုးနုတုမ်မီဒီယာတွင်ဖော်ပြထားသည်။

ကန်ပက်လက်မြို့နယ်တွင် ကြားကာလပြည်သူ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့မှ ဆေးခန်းဖွင့်လှစ်ထားသည်ဟု သိရပြီး CDM ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်း အယောက် (၂၀) တို့က စစ်ဘေးရှောင်ဦးရေ (၇၀၀၀) ကျော်တို့ကို ကျန်းမာရေးစောင့် ရှောက်မှုပေးနေရသောကြောင့် ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ တက်ကျွမ်းနားလည်သော ဆရာဝန်၊ ဆရာမများလိုအပ်နေသေးသည်ဟု ကျန်းမာရေးတာဝန်က ပြောသည်။

========================

📌📌 6. လေးကြိမ်မြောက် MCRC Central Committee မှုဆောင်သစ်ရွေးကောက်ပွဲပြုလုပ်

The Matupi Times ဩဂုတ်လ ၃,၂၀၂၃

(၆)လတစ်ကြိမ် ကျင်းပပြုလုပ်သည့် MCRC ဗဟိုအမှုဆောင်သစ်ရွေးချယ်ခြင်း စတုတ္ထကြိမ်မြှောက် ပြန်လည်ရွေးချယ်တင်မြှောက်ခြင်း အခမ်းအနားကို ဩဂုတ်လ ၂ ရက်မှ ၃,၂၀၂၃ရက်နေ့ထိ လောင်တလိုင်ခရိုင်၊ ခါနန်စစ်ဘေးရှောင်စခန်းတွင် ကျင်းပခဲ့ကြကြောင်းသိရသည်။

အဆိုပါ MCRC ဗဟိုကော်တီအလုပ်အမှုဆောင်အသစ်ပြန်လည်ရွေးချယ်တင်မြှောက်ခြင်း အခမ်းအနားတွင် MCRC တတိယသက်တမ်း၏ ဗဟိုကော်မတီများ၊ MCRC ၏ District Level ကိုယ်စာလှယ်များ၊ Mizoram ပြည်နယ်၏ ခရိုင် (၇) ခု အတွင်းရှိ မတူပီမြို့နယ် စစ်ဘေးရှောင်ဒုက္ခသည် စခန်းများမှ ကိုယ်စာလှယ်(တာဝန်ရှိပုဂ္ဂိုလ်)များ (ခ) Camp leaders များနှင့် စောင့်ကြည့်လိုသူများ အားလုံးတက်ရောက်ပါဝင်ခဲ့ကြသည်။Nomination Committee မှ ဦးဆောင်ကာ မဲပေးပိုင်ခွင့်ကို District level အလိုက်သော်လည်ကောင်း၊ Camp ကိုယ်စာလှယ်များအလိုက်သော်လည်ကောင်း မျိုးနွယ်စုအလိုက်သော်လည်ကောင်း စာရင်းပြုစုပြီး၊ စတုတ္ထသက်တမ်းအတွင်း မတူပီမြို့နယ် စစ်ဘေးရှောင်ဒုက္ခသည်များကိုယ်စား သို့မဟုတ် မတူပီမြို့နယ် စစ်ဘေးရှောင်ဒုက္ခသည်အရေး တတ်နိူင်သလောက် ဝိုင်းဝန်းပူးပေါင်းကာ အချိန်မှီ ကူညီထောက်ပံနိူင်ရေးနှင့် အခက်အခဲ ပြသနာများ ဝိုင်းဝန်းဖြေရှင်းပေးနိူင်ခြင်း ဆောင်ရွက်နိူင်ရန်အတွက် ဗဟိုကော်မတီအလုပ်အမှုဆောင် ကော်မတီအသစ်များကိုအများသဘောအတိုင်းပြန်ရွေးချယ်တင်မြောက်ခဲ့ကြကြောင် MCRC မှသတင်းထုတ်ပြန်သည်။